ISO 15085 nedir, hangi ürünleri kapsar?
ISO 15085 standardı, demiryolu araçlarının ve bu araçlara ait parçaların kaynaklı üretim süreçlerinin kalite yönetimini kapsayan uluslararası bir standarttır. Bu belge, hem üreticilerin hem de tedarikçilerin kaynaklı ürünleri belirli kalite seviyelerinde üretmesini güvence altına alır. ISO 15085, Avrupa Birliği başta olmak üzere birçok ülkede demiryolu üretiminde aranan bir gerekliliktir. Standardın uygulanması, demiryolu sistemlerinin güvenliğini ve güvenilirliğini artırırken aynı zamanda uluslararası ihalelere katılım için de ön koşul oluşturur.
ISO 15085 standardı; gövde panelleri, bağlantı braketleri, tren koltuk iskeletleri, fren sistemleri, kapı mekanizmaları ve çerçeve elemanları gibi kaynaklı tüm parça ve alt sistemleri kapsamına alır. Bu bileşenlerin hatalı kaynak uygulamaları nedeniyle hem yolcu güvenliği riske girer hem de işletme maliyetleri yükselir. Bu nedenle, standart yalnızca kaliteyi değil aynı zamanda sürdürülebilir üretimi ve izlenebilirliği de esas alır. Üretici firmalar için belgelendirme, bir güven sembolü olmanın ötesinde, sistematik üretim ve risk bazlı yaklaşımın da kanıtıdır.
Unutmayın
ISO 15085, demiryolu sektöründe yalnızca teknik uygunluğu değil, aynı zamanda güvenliği ve sürdürülebilirliği de temsil eder.
Demiryolu bileşenlerinde kaynak süreçleri
Demiryolu araçlarının dayanıklılığı ve uzun ömürlü olması, doğrudan kaynak işlemlerinin kalitesine bağlıdır. ISO 15085 standardı, kaynaklı üretim süreçlerini kontrol altına alarak kaynak yöntemlerinin standardize edilmesini hedefler. Üretim süreçlerinde; MIG/MAG, TIG, ark kaynak gibi tekniklerin kullanımında uygun parametrelerin seçilmesi, kaynak öncesi ve sonrası kontrollerin yapılması ve dökümantasyonun eksiksiz tutulması gerekir. Ayrıca kaynaklı parçaların görsel, tahribatsız (NDT) ve mekanik testlerle kontrol edilmesi de ISO 15085 gereklilikleri arasında yer alır.
Demiryolu sektöründe kullanılan bileşenlerin büyük çoğunluğu titreşim, darbe ve uzun süreli yüke maruz kaldığı için, kaynak hatalarının affı yoktur. Bu nedenle kaynak dikişlerinin boyutlandırılması, pozisyonu ve bağlantı şekli büyük önem taşır. Üretim sırasında kullanılan fikstür sistemleri, kaynak toleranslarını ve hizalamayı sürekli kontrol altında tutmalı, kaynak operatörleri ise belirli seviyelerde yetkinliğe sahip olmalıdır. ISO 15085, bu süreçleri planlanabilir ve izlenebilir hale getirerek hatalı üretim ihtimalini en aza indirir.
Kalifiye personel ve kaynakçılık yeterliliği
ISO 15085 standardının en kritik unsurlarından biri, kaynaklı imalat süreçlerinde görev alan personelin yeterliliğidir. Özellikle kaynak operatörleri, kaynak mühendisleri ve kalite kontrol uzmanlarının eğitimli ve belgeli olması gerekir. Her kaynakçının, uluslararası geçerliliği olan test ve sertifikalarla kaynak yapma yeterliliğini ispatlaması zorunludur. Bu sertifikalar genellikle EN ISO 9606 serisine göre düzenlenir ve kaynakçının hangi malzeme gruplarında, hangi yöntemle, hangi pozisyonda çalışabileceğini belirtir.
Sadece kaynakçılar değil, kaynak koordinasyon personellerinin de özel yeterliliklere sahip olması gerekir. ISO 14731 standardı çerçevesinde görev tanımları belirlenen bu kişiler, tüm kaynak işlemlerini planlamak, yönetmek ve kontrol etmekle sorumludur. Demiryolu sektöründe kullanılan yüksek mukavemetli çelikler, alüminyum alaşımlar ve paslanmaz çelikler için özel bilgi gereklidir. Eğitimlerin sürekliliği, yetkinlik belgelerinin güncelliği ve periyodik performans değerlendirmeleri kalite yönetim sisteminin vazgeçilmez parçalarıdır.
Yetkin Personel
Her kaynak operatörü, görevine uygun geçerli sertifikalara sahip olmalıdır.
Kaynak Koordinasyonu
Sorumlu mühendisler, kaynak sürecinin teknik denetiminden sorumludur.
ISO 3834 ve 15085 ilişkisi
ISO 3834 standardı, kaynaklı imalat yapan firmaların kalite gerekliliklerini tanımlayan temel standarttır. Bu standart, ISO 15085 gibi sektör spesifik standartlar için bir alt yapı görevi görür. Özellikle demiryolu sektöründe faaliyet gösteren üreticiler, önce ISO 3834 belgesiyle kaynak kabiliyetlerini ispatlamalı, ardından ISO 15085 ile bu sistemin sektör şartlarına uygun hale getirildiğini göstermelidir. ISO 3834'ün kalite seviyeleri (tam, kapsamlı ve temel gereklilikler) ISO 15085 belgelendirmesinde temel kriterlerden biridir.
Her iki standardın birlikte uygulanması, üretim süreçlerinde tam bir bütünlük sağlar. ISO 3834, kaynaklı üretimin genel ilkelerini düzenlerken, ISO 15085 bu ilkeleri demiryolu uygulamalarına entegre eder. Bu ilişki sayesinde hem kalite kontrol sistemleri hem de dokümantasyon yapıları uyumlu ve denetlenebilir hale gelir. Özellikle uluslararası ihalelerde ve Avrupa Birliği demiryolu projelerinde bu çift sertifikasyon, büyük bir rekabet avantajı sunar. Böylece üretici firmalar sadece teknik yeterlilik değil, aynı zamanda sektör beklentilerine de yanıt verdiklerini kanıtlamış olur.
Üretim takip sistemi nasıl kurulur?
ISO 15085 standardı, yalnızca kaynaklı üretimin teknik kalitesini değil, aynı zamanda tüm sürecin izlenebilirliğini de zorunlu kılar. Bu nedenle üretici firmaların etkin bir üretim takip sistemi kurmaları gerekir. Bu sistem, her bir ürünün hangi kaynakçı tarafından, hangi ekipmanla, hangi yöntemle ve hangi tarihte üretildiğini detaylı olarak izlemeye olanak tanır. Böylece herhangi bir hata durumunda sorunun kaynağı kolayca belirlenebilir ve geriye dönük iyileştirme yapılabilir.
Üretim takip sisteminin temeli, doğru etiketleme, seri numaralandırma ve belge yönetimi süreçlerine dayanır. Kaynak işlemi tamamlanan her ürün, izlenebilirlik için özel bir işaretleme veya QR kod ile etiketlenebilir. Ayrıca proses kartları, kaynak raporları, muayene formları ve test belgeleri gibi dokümanlar sistemli bir şekilde arşivlenmelidir. Bu belgelerin dijital ortamda tutulması hem erişim kolaylığı hem de denetimlerde zaman kazancı sağlar. Takip sisteminin ERP ve kalite kontrol yazılımları ile entegre çalışması da büyük avantaj sunar.
İpucu
Üretim takip sistemi, sadece kalite için değil aynı zamanda tedarikçi güvenilirliği ve müşteri memnuniyeti açısından da kritik bir süreçtir.
KIOSCERT ile sektör onaylı kalite yönetimi
Demiryolu sektörüne yönelik kaynaklı üretimlerde kalite yönetim sisteminin tarafsız bir kuruluş tarafından değerlendirilmesi, güvenin ve itibarlılığın önemli bir göstergesidir. KIOSCERT, ISO 15085 kapsamında üretim yapan firmaların kalite sistemlerini titizlikle değerlendirir ve sektör beklentilerine uygunluğunu ölçer. Denetim süreci; kaynak planlaması, personel yeterliliği, kalite kontrol uygulamaları, malzeme takibi ve nihai ürün kontrollerini kapsar. Bu sayede firmalar, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde kabul gören bir belgeye sahip olur.
KIOSCERT’in denetim sürecinde öncelik, uygulamanın sahaya etkisinin objektif şekilde analiz edilmesidir. Hazırlanan raporlar yalnızca belgelendirme sonucu değil, aynı zamanda sürekli gelişim fırsatlarını da ortaya koyar. Bu yaklaşım, üretici firmaların sadece belge almak için değil, üretim süreçlerini sürekli iyileştirmek için sistem kurmalarına katkı sağlar. Sektörle iç içe çalışan uzman kadro ve teknik altyapı sayesinde denetim süreci firmalar için rehberlik niteliği taşır.
UIC ve EN normlarına uyum avantajı
ISO 15085 belgesi, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde geçerli olan EN standartlarıyla birebir uyumludur ve UIC (Uluslararası Demiryolu Birliği) tarafından tanımlanan teknik beklentileri de doğrudan karşılar. Bu iki temel normatif çerçeve, demiryolu araçlarında kullanılan tüm kaynaklı bileşenlerin güvenliğini, sürdürülebilirliğini ve uluslararası uyumluluğunu sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Üretici firmalar için bu normlara uyum göstermek, yalnızca teknik bir gereklilik değil, aynı zamanda küresel pazarda rekabetçi olmanın anahtarıdır.
UIC normları, özellikle yolcu güvenliği, taşıma konforu ve bakım kolaylığına ilişkin detaylı teknik spesifikasyonlar içerir. Bu normlara uygun şekilde belge almış bir üretici, Avrupa demiryolu projelerinde “uygun tedarikçi” listelerine daha kolay girer. EN 15085-2’ye göre belirlenen üretim yeterlilik seviyeleri (CL1, CL2, CL3) de bu uygunluk sürecinin temelini oluşturur. Belgeye sahip olan firmalar, ihale şartnamelerinde aranan tüm teknik yeterlilikleri otomatik olarak karşılamış sayılır.
Öne Çıkan Avantaj
UIC ve EN normlarına uygun ISO 15085 belgesi, yalnızca kalite belgesi değil, aynı zamanda uluslararası geçerliliğe sahip bir “giriş bileti” olarak kabul edilir.