EAC İşareti Nedir, Kimler Almalıdır?
EAC işareti, Avrasya Gümrük Birliği (EAEU) ülkelerine ihraç edilecek ürünlerin teknik düzenlemelere uygun olduğunu gösteren resmi bir uygunluk işaretidir. Bu işaret, ürünün sağlık, güvenlik, çevresel koruma gibi kriterlere uygun şekilde üretildiğini ve piyasaya sunulabileceğini belirtir. EAC, “Eurasian Conformity” ifadesinin kısaltmasıdır ve CE işaretine benzer şekilde işlev görür. Ancak CE ile EAC arasında gerek teknik mevzuatlar gerekse uygulama prosedürleri açısından birçok farklılık bulunmaktadır.
EAC işaretini alması gereken firmalar, öncelikle hedef pazar olarak Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan veya Ermenistan’a ihracat yapmayı planlayan üreticilerdir. Ancak yalnızca bu ülkelerde yerleşik firmalar değil; Türkiye gibi üçüncü ülkelerden üretim yaparak bu pazarlara açılmak isteyen ihracatçılar da bu işareti edinmek zorundadır. Bu nedenle EAC belgesi, ihracat planlamasında stratejik bir adımdır ve ürün portföyüne göre zorunlulukları değişebilir.
EAC işareti hangi ürünlerde zorunludur?
- Elektrikli ve elektronik cihazlar
- Makine ve ekipmanlar
- Oyuncaklar ve çocuk ürünleri
- Gıda ile temas eden ambalajlar
- Kozmetik ve deterjan ürünleri
Rusya, Belarus ve Kazakistan İçin Zorunluluklar
Avrasya Gümrük Birliği ülkelerinde pazara giriş yapabilmek için ürünlerin EAEU Teknik Regülasyonları’na uygun olması yasal bir zorunluluktur. Özellikle Rusya, Belarus ve Kazakistan gibi büyük pazarlar için bu uygunluk, ithalat aşamasında gümrük geçişine izin verilmesi açısından kritik önem taşır. Ürünlerin ambalajı üzerinde EAC işareti yer almadan gönderilmesi durumunda, sevkiyatın gümrükte takılması, cezai yaptırımlar uygulanması veya ürünün geri gönderilmesi gibi ciddi sonuçlarla karşılaşmak mümkündür.
Bu ülkeler her ne kadar aynı gümrük birliği içinde yer alsalar da; bazı sektörlerde belge türü, test gerekliliği ve başvuru prosedürleri farklılık gösterebilir. Örneğin, Kazakistan’da bazı ürün gruplarında yalnızca uygunluk beyanı yeterli olurken, Rusya’da aynı ürün için zorunlu laboratuvar testi ve denetim istenebilir. Bu yüzden ihracatçılar ürün tipine ve hedef ülkeye göre uyum haritası oluşturmalıdır.
TR CU Teknik Regülasyonlarına Uygunluk
TR CU (Technical Regulations of the Customs Union), Avrasya Gümrük Birliği ülkelerinde geçerli olan ortak teknik düzenlemelerdir. Bu regülasyonlar, ürün güvenliği, insan sağlığı, çevre koruma ve enerji verimliliği gibi kriterler açısından ürünlerin denetlenmesini sağlar. Her ürün grubu için ayrı ayrı tanımlanmış TR CU standartları mevcuttur ve bu standartlar, CE işareti mantığına benzer şekilde risk bazlı sınıflandırma yapar.
İhracatçılar için kritik nokta, ürünlerinin hangi TR CU regülasyonu kapsamında değerlendirildiğini tespit etmektir. Örneğin; TR CU 004/2011 elektrikli ürünleri, TR CU 010/2011 makine ekipmanlarını, TR CU 020/2011 elektromanyetik uyumluluk konularını kapsar. Her regülasyon kendi içinde uygunluk beyanı, teknik dosya içeriği, test gereklilikleri gibi farklı zorunluluklara sahiptir. Bu nedenle üreticilerin teknik dosyalarını, ürün kategorilerine uygun şekilde hazırlamaları yasal bir gerekliliktir.
Örnek TR CU Regülasyonları:
- TR CU 004/2011 – Düşük Voltajlı Ekipmanlar
- TR CU 010/2011 – Makine Güvenliği
- TR CU 020/2011 – Elektromanyetik Uyumluluk
- TR CU 007/2011 – Çocuk Ürünleri
Uygunluk Beyanı ve Ürün Testleri
EAC belgesi sürecinde ürünün teknik regülasyonlara uygunluğunu kanıtlamak için çeşitli yöntemler mevcuttur. Bunlardan biri “Uygunluk Beyanı”dır. Üretici veya ithalatçı, ürünün teknik şartlara uygun olduğunu beyan ederek bu belgeyi düzenler. Ancak her durumda bu beyan yeterli olmaz. Bazı ürün gruplarında, beyanı destekleyecek ürün test raporları veya bağımsız denetim raporları da zorunludur.
Ürün testleri, EAEU tarafından akredite edilmiş laboratuvarlar aracılığıyla yapılmalıdır. Test sonuçları; ürünün elektriksel güvenliği, mekanik dayanımı, elektromanyetik uyumluluğu, kimyasal içeriği veya hijyenik koşullara uygunluğunu gösterecek şekilde hazırlanır. Bu test sonuçları, uygunluk beyanının dayanağı olarak teknik dosyada yer alır. Özellikle Rusya ve Kazakistan gibi pazarlarda, ürün testlerinin orijinal nüshası ya da noter onaylı çevirileri istenebilmektedir.
Teknik Dosya Hazırlığı ve Fabrika Denetimleri
EAC belgesi sürecinin en önemli adımlarından biri, ürün için hazırlanacak teknik dosyanın eksiksiz ve uygun formatta sunulmasıdır. Teknik dosya; ürünün teknik özelliklerini, kullanılan malzemeleri, üretim proseslerini, test sonuçlarını ve kullanım talimatlarını içeren kapsamlı bir belgedir. Ayrıca ürünün hangi TR CU regülasyonu altında değerlendirildiği, hangi standartlara göre test edildiği ve hangi risk analiz yöntemlerinin uygulandığı da bu dosyada açıkça belirtilmelidir.
Ürün türüne göre bazı durumlarda, yalnızca teknik dosya yeterli görülmez. Özellikle riskli kategoride yer alan makineler, tıbbi cihazlar, endüstriyel kimyasallar gibi ürünlerde, üretim tesisinin fiziksel olarak denetlenmesi istenebilir. Bu fabrika denetimleri; üretim süreçlerinin belgede beyan edildiği şekilde yürütülüp yürütülmediğini ve kalite kontrol sisteminin etkinliğini ölçmek amacıyla yapılır. Bu denetimlerde; üretim hattı, kalite prosedürleri, işçi eğitimi, etiketleme ve ambalaj süreçleri gibi çok sayıda kriter detaylıca gözden geçirilir.
Teknik Dosya İçeriğinde Yer Alması Gereken Belgeler:
- Genel ürün tanımı ve teknik özellikler
- Risk analiz raporları
- Uygulanan test raporları
- TR CU regülasyonu uyumluluk tablosu
- Kullanım kılavuzu ve etiket örnekleri
KIOSCERT ile EAC Sürecine Uygunluk Yaklaşımı
EAC belgesi süreci, yalnızca ürün testi ve dosya hazırlığıyla sınırlı değildir; aynı zamanda sürecin doğru şekilde yönetilmesi, regülasyonlara uygunluğun adım adım belgelenmesi gerekir. Özellikle Avrasya Gümrük Birliği ülkeleriyle daha önce çalışmamış üreticiler için bu süreç oldukça karmaşık olabilir. Bu noktada, gerekli durumlarda KIOSCERT gibi akreditasyona sahip kuruluşların denetim ve belgelendirme altyapısı devreye girmektedir.
KIOSCERT’in sürece yaklaşımı, yalnızca belgelendirmeyle sınırlı kalmayıp; ürün analizlerinden fabrika denetim planlamasına, risk değerlendirmesinden uygunluk beyanlarının hazırlanmasına kadar çok yönlü bir yapıyı kapsar. Firma, hem yerel hem uluslararası üreticilerin EAEU pazarına girişinde teknik destek sağlayabilecek bir altyapıya sahiptir. Tüm belge süreçlerinde, düzenlemeye uygunluk kontrolü ve şeffaf kayıt yönetimi ön planda tutulur.